در هر سال حدود ۱ میلیون نفر بر اثر خودکشی از بین می‌روند. در ۴۵ سال گذشته نرخ خودکشی در جهان ۶۰ درصد افزایش یافته است. خودکشی یکی از ۳ عامل اصلی مرگ و میر افراد ۱۵ تا ۴۴ سال است. نرخ اقدام به خودکشی ۲۰ برابر نرخ خودکشی موفق است.
علل خودکشی در جوامع مختلف و با توجه به روابط اجتماعی و سنت‌های حاکم متفاوت است. اگر بخواهیم خودکشی را یک بیماری روانی بدانیم باید اذعان داشته باشیم که درحقیقت علل اساسی بسیاری از بیماری‌های روانی ناشناخته است و یا کاملاً مفید نشده است پس ضروری است که ما تمام عواملی که ممکن است بتواند نقش در ایجاد هر اختلال روانی ناشی از کشتن متقابل شخص (شخصیت) با عوامل متعهد سازنده و آشکار کننده می باشندرا در نظربگیریم. در این نظر فرض براین است که:
۱- عوامل مستعدسازنده آن‌هایی هستند که شخصیت را آماده و آسیب‌پذیر ساخته و مدتی طولانی به صورت تحت بالینی وجود دارند.
۲- عوامل آشکار کننده؛ حوادثی هستند که پیش از آغاز بالینی اختلال روی می‌دهند.
۳- شدت(عوامل مستعدسازنده) معیار آسیب پذیری یا آمادگی شخص در مقابل (عوامل آشکار کننده) می‌باشد.
۴- عوامل آشکارکننده با شدت‌های متفاوت، در افرادی که آمادگی قبلی خفیفی دارند ممکن است باعث ایجاد اختلال شود.
۵- عوامل مستعد سازنده در تمام طول زندگی فرد تداوم دارند. این عوامل ممکن است گاهی بر روی هم انباشته یا با هم مربوط شوند. عوامل تسریع کننده در طول زندگی شخص به طور متناوب اتفاق می‌افتد. این عوامل ممکن است با تکالیف خاص مربوط به رشد مربوط باشد. حقیقت امر این است که رفتار انسان در هر زمانی با حالت ذهنی وی و با ظرفیت تطابق او با محیط بلافصل وی درآن لحظه معین می‌شود.
برخی از جامعه‌شناسان پنج عامل زیر را دروقوع خودکشی مؤثر می‌دانند:
۱- شخصیت و تجربه‌های اولیه دوران کودکی؛
۲- عوامل فرهنگی؛
۳- یگانگی یا هم‌بستگی اجتماعی؛
۴- شرایط اقتصادی؛
۵- تجدد طلبی؛
نتایج تحقیق‌انجام‌شده درلرستان نشان می‌دهد:
کاهش پای‌بندی به اعتقادات مذهبی، کاهش روحیه‌ی هم‌بستگی اجتماعی فرد با دیگران ( میزان گرایش به ارتباط با دوستان )، کاهش روحیه‌ی مشارکت در مراسم شادی‌آشنایان و اطرافیان، فزایش افسردگی و احساس انزواطلبی و پوچی و بی‌هدفی، کاهش روابط خویشاوندی، کاهش وابستگی اجتماعی اعم از وابستگی عاطفی، نیازمندی به کمک مالی و تعلق شغلی، کاهش مشارکت در امور عام‌المنفعه، افزایش محرومیت نسبی ( ازدواج ، اشتغال ، عشق ، مقام و ثروت و کسب تحصیلات و خرید وسایل)، افزایش احساس وجود بن بست برای رسیدن به خواسته‌های عاطفی، روانی و رفاهی، افزایش حس بدبینی نسبت به زمان حال و گذشته باعث و افزایش حس بی اعتمادی به مسئولان در رفع نیازهای جوانان از عوامل تاثیرگذار بر افزایش میزان خودکشی در استان است.
اقدامات مهارکننده برای کاهش نرخ خودکشی‌در لرستان:
۱) اقدامات مربوط به گسترش مراکز مشاوره‌ای و اطلاع‌رسانی درخصوص فعالیت آنان برای جذب افراد در معرض آسیب خودکشی؛
۲) اقدامات آموزشی برای متصدیان امور مرتبط با آسیب خودکشی در دستگاه‌های اجرایی مختلف؛
۳) پخش برنامه‌های هشداردهنده از صدا و سیما و انتشار مقاله در مطبوعات محلی؛
۵) توجه بیش‌تر به نیازهای شهروندان بهویژه اشتغال و درآمد جوانان؛
۶) اقدامات لازم برای پرکردن اوقات فراغت جوانان؛
۷) افزایش توجه مسئولان به فعالیت‌های تفریحی، ورزشی و علمی جوانان.
۱- با عنایت به آن‌که پاسخ‌گویان راه‌های پیش‌گیری از شیوع خودکشی را اولویت بندی کرده‌اند لازم است ازسوی مسئولان دولتی در راستای گسترش کمی و کیفی مراکز مشاوره‌ای، راه‌اندازی مراکز درمانی ویژه‌ی آسیب‌پذیران اجتماعی، شناسایی و آموزش افراد در معرض آسیب، تهیه و پخش برنامه‌های هشدار دهنده رادیویی، تلویزیونی و رسانه‌ای، ارائه‌ی آگاهی‌های دینی و شرعی از طریق منابر و تریبون‌های مذهبی و دینی و در نهایت آموزش تخصصی و ویژه دست‌اندرکاران پیش‌گیری از آسیب‌های اجتماعی برنامه ریزی و اقدامات لازم و کافی به‌عمل آید. در همین راستا بایستی طرح جامع پیش‌گیری از آسیب‌های اجتماعی در قالب سند پیش‌گیری موضوع ماده ۹۷ قانون برنامه چهارم توسعه‌ی جمهوری اسلامی تدوین شود و وظایف دستگاه‌های اجرایی ذیل در مهار خودکشی دقیقاً مشخص شود:
۱- استانداری لرستان ۲- فرمانداری‌های تابعه ۳- بهزیستی ۴- دانشگاه علوم پزشکی ۵- آموزش و پرورش ۶ – سازمان ورزش و جوانان ( موضوع گسترش مراکز مشاوره) ۷- سازمان تبلیغات اسلامی ۸- دانشگاه لرستان ۹- دانشگاه آزاد اسلامی در سراسر استان۱۰- صدا و سیما ۱۱- مطبوعات ۱۲- کمیته امداد امام خمینی(ره) ۱۳- بنیاد شهید و امور ایثارگران.
۲- هیچ شکی نیست که دردوشاخه مراکز مشاوره‌ای و مراکز درمانی با فقر مطلق اگرنه حتماً با فقر نسبی مواجه‌ایم. لازم است در اسرع وقت مراکز درمانی ویژه آسیب‌دیدگان، افسردگان و افراد در معرض افسردگی و بیماری روحی و روانی در مناطق مسئله دار استان تأسیس و شروع به فعالیت نمایند.
در مناطقی هم‌چون خرم‌آباد، دلفان، کوهدشت و پل‌دختر این نیاز به شدت احساس می‌شود و دانشگاه علوم پزشکی و سازمان ملی جوانان در هردوشاخه بایستی در برنامه‌های سال آینده‌ی خود اعتبارات لازم و تمهیدات مقتضی را برای تحقق این پیشنهاد به‌کار ببندند.
۳- در همین راستا آموزش و پرورش نیز لازم است برنامه‌های پرورشی و تربیتی خود را ازحالت روزمره و بسته‌بندی شده فعلی خارج سازد و با نگاه به واقعیات و دخالت دادن خانواده‌ها و دانش‌آموزان شرایط تغییر روحی و روانی، تغییر نگرش و تعمیق آگاهی‌های اجتماعی و فرهنگی افراد در معرض خطر را فراهم سازد.
۴- افزایش سطح رفاه عمومی جامعه یکی از راه‌کارهای اساسی مهار آسیب‌های اجتماعی موجود درجامعه لرستان است.
در همین راستا پیشنهاد می‌شود اولاً استراتژی میان مدت شفاف، جامع و قابل اجرا برای مهار پدیده‌هایی همانند بی‌کاری و فقدان درآمد توسط کارگروه سرمایه گذاری و اشتغال شورای برنامه ریزی و توسعه استان تدوین و جرا شود، ثانیاً نهادهای امدادی و حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی(ره)، بهزیستی، هلال‌احمر و بنیاد شهید و امور ایثارگران برنامه‌های اجرایی خود را در راستای توانمند سازی اقتصادی اقشار آْسیب‌پذیر جامعه با هم‌دیگر هماهنگ نمایند و از موازی کاری، دوباره‌کاری و پراکندگی اقدامات خود که نتیجه بخش بودن فعالیت‌های آنان را به حداقل می‌رساند خود داری نمایند. درهمین راستا پیشنهاد می‌شود تحت مسئولیت معاونت سیاسی و امنیتی استانداری کمیسیون هماهنگ‌سازی نهادهای امدادی و حمایتی تشکیل و در مناطق بحران خیز استان فعالیت خود را عمق و گسترش بخشد.
۵- نقش ویژه و برجسته‌ی سازمان بهزیستی به‌عنوان متولی پیش‌گیری از آسیب‌های اجتماعی می‌طلبد که این سازمان برنامه‌ی ویژه و خاصی در راستای مهار پدیده خودکشی در شهرهای مسئله دار استان طراحی و اجرا نماید و پیشنهاد می‌شود این سازمان با درک شرایط و مقتضیات جامعه لرستان بخش مهمی از فعالیت‌ها و اقدامات خود را روی موضوع مهار خودکشی متمرکز نماید. گسترش مراکز مداخله در بحران‌های اجتماعی، اورژانسی اجتماعی و خط تلفن مشاوره اجتماعی به همراه تأسیس مرکز مشاوره‌ای در مناطق بحران‌خیز استان از اقدامات اولویت داری است که سازمان بهزیستی می‌تواند در دستور کار خود قرار دهد.
۶- بی‌هیچ شکی بخش مهمی از آسیب‌های اجتماعی موجود در استان بهویژه خودکشی به موضوع اعتیاد و مسائل مرتبط با آن بر می‌گردد. بخش قابل توجهی از افراد خودکشی کننده سابقه‌ی اعتیاد دارند. پس لازم است که اولاً شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر را تقویت کرد، مجهز نمود و اعتبارات لازم را به فعالیت‌های آن اختصاص داد، ثانیاً ابتدا درجهت مبارزه با قاچاق و توزیع مواد مخدر با شدت عمل و قاطعیت بیش‌تر فعالیت کرد و ثالثاً بخش مهمی از فعالیت‌های این شورا را دراستان لرستان به پیش‌گیری از اعتیاد که مقدمه‌ای برای پیش‌گیری از سایر آسیب‌های اجتماعی است اختصاص داد.
نویسنده: دکتر فرهاد طهماسبی
انتهای پیام/
ارسال دیدگاه
مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰