نبرد هویتی؛جنگ نرم و نقش امیدآفرینی در مقابله با افسردگی اجتماعی

یادداشت-سردار هاشمی فر-تحلیلی بر بیانات مقام معظم رهبری در دیدار قهرمانان و مدال آوران ورزشی و المپیادهای جهانی در حوزه جنگ نرم که دشمن با استفاده از آن در صدد ایجاد یاس و ناامیدی است.برگرفته از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار  قهرمانان و مدال آوران ورزشی و المپیادهای جهانی: ما در گیرودار جنگ نرمیم. در جنگ نرم، دشمن سعی‌اش به این است که ملّت را افسرده کند، ناامید کند، از توانایی‌های خودش او را مأیوس کند. (۱۴۰۴/۰۷/۲۸)

جبهه‌ای نامرئی، میدانی حساس

جنگ، دیگر تنها در سنگرها و با موشک و تانک خلاصه نمی‌شود. امروز، میدان نبرد اصلی، عرصه‌ی ذهن، قلب و اراده‌ی ملت‌هاست. بیانات حکیمانه‌ی رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، این حقیقت را به روشنی ترسیم می‌کند: ما در «جنگ نرم» به سر می‌بریم. این جنگ، سلاح‌های فیزیکی‌اش را با ابزارهای فرهنگی، رسانه‌ای، اقتصادی و اجتماعی جایگزین کرده است و هدف نهایی آن، نه اشغال خاک، بلکه به اشغال درآوردن باورها و سلب اعتماد به نفس یک ملت است. محور اصلی این تهاجم، همان‌طور که رهبری اشاره فرمودند، هدف‌گیری سه عنصر حیاتی است: افسردگی، ناامیدی، و یأس از توانایی‌های درونی.

ماهیت جنگ نرم؛تهاجم به سرمایه‌های اجتماعی و روانی

جنگ نرم، تهاجمی هدفمند و چندلایه است که ساختار هویت ملی و دینی یک جامعه را نشانه می‌گیرد. اگر دشمن در جنگ سخت به دنبال نابودی زیرساخت‌ هاست، در جنگ نرم، در پی تخریب زیرساخت‌های فکری و روانی است.

فسرده‌سازی جامعه؛

دشمن با تمرکز بر نمایش مداوم ضعف‌ها، مشکلات، یا بزرگنمایی تهدیدها، می‌کوشد تا فضای عمومی جامعه را به سمت نوعی «ملال مزمن» و «بی‌تفاوتی فعال» سوق دهد. افسردگی در سطح کلان اجتماعی، منجر به کاهش مشارکت، سست شدن پیوندهای خانوادگی و اجتماعی، و در نهایت، انزوای فردی می‌شود. جامعه افسرده، جامعه‌ای منفعل است که توانایی مقاومت و حرکت جهادی خود را از دست می‌دهد.

تزریق یأس و ناامیدی؛

یکی دیگر از تاکتیک‌های کلیدی، القای این پیام است که «تغییر ممکن نیست» و «آینده‌ای در انتظار نیست». این القاء از کانال‌های مختلف صورت می‌گیرد:

تخریب الگوها: زیر سؤال بردن شخصیت‌های ملی، مذهبی و علمی موفق برای ایجاد خلاء مرجعیت.

مخدوش‌سازی روایت‌ها: جایگزینی روایت پیشرفت و خودکفایی با روایت شکست و وابستگی.

برجسته سازی کاستی‌ها: نمایش مداوم نارسایی‌های اقتصادی یا اجتماعی بدون ارائه راهکار، که نتیجه‌ای جز یأس عمومی ندارد.

مایوس کردن از توانایی‌ها؛

شاید دردناک‌ترین هدف جنگ نرم، سلب اعتماد به نفس ملی باشد. دشمن می‌کوشد این باور را نهادینه کند که “ما نمی‌توانیم”، “راه حل ما خارجی است”، و “استقلال، هزینه‌ای غیر قابل تحمل دارد”. این یأس از توانایی‌های داخلی، موتور محرک پیشرفت، علم و جهاد اقتصادی را خاموش می‌کند و ملت را به مصرف‌کننده‌ای منفعل تبدیل می‌سازد.

تکیه‌گاه ایمانی؛ ریشه امید در کلام معصومین (ع)

جنگ نرم دشمنان تنها یک تهاجم سیاسی یا فرهنگی نیست؛ در عمق آن، تلاشی برای گسستن پیوند مردم با مبدأ قدرت و کمال، یعنی خداوند متعال، نهفته است. بر این اساس، قوی‌ترین سپر دفاعی در برابر القای یأس، تمسک به منابع اصیل دینی و کلام نورانی اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) است که همواره موتور محرک امید و انگیزه بوده‌اند.

در آموزه‌های اسلامی، “یأس از رحمت الهی” به اندازه “شرک” مذموم شمرده شده است. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «هر کس از خداوند ناامید شود، سخن او کفر و گناهی بزرگ است.» این نشان می‌دهد که یأس، صرفاً یک حالت روحی نیست، بلکه یک انحراف اعتقادی است که نتیجه‌ی آن، خلع سلاح شدن در برابر مشکلات است.

در سخنان ائمه اطهار (ع)، امید به خدا مترادف با “اتکال عملی” و “عمل صالح” است. امیرالمؤمنین علی (ع) می‌فرمایند: “أَعْظَمُ الْعِبَادَهِ حُسْنُ التَّوَکُّلِ عَلَى اللَّهِ” (بزرگ‌ترین عبادت، توکل نیکو بر خداست). این توکل، فرد را از حالت انفعالی خارج کرده و به او جسارت می‌دهد که در عین تلاش حداکثری، نتیجه را به خدا بسپارد.

بنابراین، هرگاه دشمن سعی در افسرده‌سازی جامعه دارد، وظیفه ماست که با احیای فرهنگ توکل و اعتماد به وعده‌های الهی مبنی بر نصرت نهایی حق، این تهاجم را در نطفه خفه کنیم. زیرا ملتی که اتکال به خدا دارد، هرگز از توانایی‌های خویش مأیوس نخواهد شد؛ چرا که او می‌داند قدرت حقیقی و لایتغیر، ورای همه مشکلات مادی و تهدیدهای رسانه‌ای، در کنار اوست.

نقش نظام در خط مقدم؛استراتژی امیدآفرینی

در این نبرد نابرابر، وظیفه نظام اسلامی،فراتر از مدیریت صرف سیاسی و اقتصادی، به یک وظیفه “روان‌شناختی-فرهنگی” ارتقا پیدا می‌کند. نظام باید در برابر موج یأس، سیلی از امید به جامعه تزریق کند:

شفاف‌سازی و صداقت: اولین سنگر دفاعی، شفافیت در بیان مشکلات است. پنهان کردن نارسایی‌ها، زمینه‌ساز اعتمادزدایی می‌شود. نظام باید با اعتراف صادقانه به چالش‌ها، مسیر و عزم خود برای رفع آن‌ها را به روشنی بیان کند.

جبران ناکامی‌های روانی: نظام باید با تکیه بر دستاوردهای واقعی و ناملموس (مانند امنیت، استقلال سیاسی، پیشرفت‌های علمی در شرایط تحریم)، روایت امید را تقویت کند. نمایش دستاوردهای علمی، پزشکی و فنی، پاسخی قاطع به «ما نمی‌توانیم» است.

حمایت از جبهه فرهنگ و هنر: تولید محتوای فاخر و هنری که امید، غیرت ملی و کارآمدی ایرانی-اسلامی را منعکس کند، از واجبات است. هنر باید زبان امید باشد، نه آینه تمام‌نمای ناامیدی.

وظیفه مردم؛مقاومت مدنی و جهاد تبیین

جنگ نرم را نمی‌توان تنها با بخشنامه‌ها و سخنرانی‌ها شکست داد؛ این جنگ، نیازمند “مقاومت مدنی” و “جهاد فکری” آحاد ملت است.

جهاد تبیین فردی؛

مردم، به‌ویژه جوانان و نخبگان، باید خود را به سلاح “آگاهی” و “تحلیل انتقادی” مجهز کنند.

شناسایی منبع: هر فرد باید بتواند منبع و نیت انتشار یک خبر یا تحلیل ناامیدکننده را بشناسد. آیا هدف آن خبر، صرفاً اطلاع‌رسانی است یا القای نوعی از یأس برنامه‌ریزی‌شده؟

تولید محتوای ضد افسردگی: هر فرد در فضای مجازی، مدرسه، دانشگاه یا محل کار خود، مسئولیت دارد که روایتی مثبت، مبتنی بر واقعیت و آینده‌نگر از توانایی‌های ایران ارائه دهد.

تقویت خوداتکایی و عمل؛

بهترین پادزهر برای “یأس از توانایی”، “عمل مخلصانه” است. هر اقدام کوچک در زمینه تولید، اختراع، آموزش یا خدمت اجتماعی، یک ضربه محکم بر پیکره جنگ نرم است. وقتی مردم شاهدند که فردی توانسته در سخت‌ترین شرایط، یک گره علمی یا اقتصادی را باز کند، باور «ما می‌توانیم» تقویت می‌شود.

صیانت از سلامت روانی جمعی؛

مردم باید از آلوده شدن به اخبار سمی و فضای مسموم رسانه‌ای دوری کنند. حفاظت از سلامت روانی خانواده و جامعه کوچک خود، بخشی از مقاومت در برابر افسردگی طراحی‌شده توسط دشمن است.

نتیجه‌گیری؛امید، قوی‌ترین سلاح

جنگ نرم، جنگی طولانی‌مدت و نفس‌گیر است که دشمن امید دارد با خسته کردن ملت، پیروز شود. اما همان‌طور که مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند، شناخت دقیق این جنگ، اولین قدم برای شکست آن است. نظام با مدیریت هوشمندانه و مردم با جهاد تبیین و عمل مخلصانه، می‌توانند شاهرگ‌های حیاتی دشمن در این نبرد را قطع کنند.

امید، نه یک احساس صرف، بلکه یک استراتژی دفاعی و یک باور عملی است. ملتی که اتکال به خدا دارد، هرگز از توانایی‌های خود مأیوس نخواهد شد و این همان نقطه‌ی شکست ناپذیری ملت ایران در برابر تهاجم نرم دشمنان است.

فرمانده انتظامی استان لرستان

انتهای پیام/