مرگ در لرستان «لاله واژگون» می‌چیند

به گزارش همای سعادت به نقل از سفیرافلاک، در استان چهار فصل لرستان، ظرفیت‌های طبیعی غنی وجود دارد و آبشارهای بکر، رودخانه‌های خروشان، چشمه‌ها، تالاب‌های زیبا، کوه‌های سربه فلک کشیده، مامن و زیستگاه بی‌نظیری برای گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری شده‌اند.

استان لرستان علاوه بر گونه‌های جانوری مختلف، دارای گونه‌های گیاهی بسیار متنوعی است، تا آنجا که بیش از ۲ هزار گونه گیاهی در لرستان رویش دارند و ۴۰ گونه آن منحصر به این استان است و لرستان را به یکی از رویشگاه‌های اصلی گیاهان دارویی کشور تبدیل کرده است.

«لاله واژگون» یکی از گونه‌های ارزشمند و نابی است که در ارتفاعات استان لرستان رویش دارد و در فصل بهار از زیر برف‌ها و گون‌ها بیرون می‌آید تا زیبایی منحصر به فردش را به رخ هر بیننده‌ای بکشد.

لاله واژگون، یکی از منحصر به فردترین گل‌های مناطق کوهستانی ایران به‌ویژه غرب ایران و منطقه‌ی زاگرس به شمار می‌آید؛ در ایران حدود ۱۵ گونه و در لرستان چهار تا پنج گونه از این گیاه پیازدار رویش دارند.

لاله واژگون، این گیاه ارزشمند و کمیاب سال ۱۳۷۵ خورشیدی توسط سازمان محیط زیست ایران با نام علمی(Fritillaria) و به عنوان یک اثر طبیعی و ملی به ثبت رسید.

متاسفانه دست‌درازی انسان به طبیعت، گاهی آسیب‌های جبران‌ناپذیری به این نعمت‌های خدادادی وارد کرده است و با برداشت بی‌رویه گیاهان دارویی و کندن گیاهان ارزشمندی چون لاله واژگون، آنها را در معرض انقراض قرار داده‌اند.

طی روزهای اخیر کلیپ‌هایی در فضای مجازی مبنی بر چیدن گل‌های لاله واژگون در مناطق زاگرس و همچنین شهرستان الیگودرز، توسط برخی از افراد منتشر شد که با ناراحتی بسیار طبیعت‌دوستان همراه شد.

با توجه به اهمیت حفاظت از گونه کمیاب لاله واژگون برای بقای آن، در این گزارش به معرفی و لزوم حفاظت از این گونه گیاهی منحصربه فرد پرداخته شد.

لاله‌های واژگون، گوهری در معرض تهدید

مجید توکلی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سفیرافلاک» به بررسی وضعیت لاله‌های واژگون و مخاطراتی که این گونه ارزشمند با آن مواجه است، پرداخت.

وی افزود: لاله واژگون با نام علمی «فریتیلار» یا «امپریالیسم» (Fritillaria imperialis) از گیاهان پیازدار محسوب می‌شود و پیاز آن در عمق ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متری خاک قرار دارد. این گیاه در مناطق مرتفع کوهستانی، اراضی مرتعی و در مجاورت بوته‌های گون رشد می‌کند و از عناصر مهم پوشش گیاهی زاگرس محسوب می‌شود.

رویشگاه‌های مهم لاله واژگون در لرستان

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان با اشاره به پراکنش این گیاه در استان لرستان عنوان کرد: این گونه عمدتاً در ارتفاعات سفیدکوه، اشترانکوه، قالی‌کوه و ریمله در خرم‌آباد رویش دارد. همچنین دشت لاله دورود (بعد از آبشار ازنادر) یکی از مهم‌ترین رویشگاه‌های لاله واژگون محسوب می‌شود.

وی بیان کرد: در لرستان چهار تا پنج گونه مختلف از لاله واژگون مشاهده شده که متأسفانه بیشترین تخریب از سوی افراد به گونه «فریتیلار» یا «امپریالیسم» وارد شده است. این گونه در بسیاری از مناطق، به‌ویژه دالانی الیگودرز، یافت می‌شود و مورد برداشت غیرقانونی و غارت منابع طبیعی قرار گرفته است.

تخریب گسترده و تهدید بقا

این پژوهشگر لرستانی از تخریب گسترده لاله‌های واژگون ابراز نگرانی کرد و گفت: اخیراً تصاویری در فضای مجازی منتشر شد که نشان‌دهنده کندن و تخریب این گیاه ارزشمند توسط برخی افراد بود. این افراد، لاله‌های واژگون را از کوهستان جدا کرده و به خانه منتقل می‌کنند، درحالی‌که این گیاه در محیط طبیعی خود زیبایی و پایداری بیشتری دارد.

وی توضیح داد: خسارت به این گیاه به دو شکل اتفاق میفتد، نخست قطع ساقه به‌نحوی که برخی افراد با بریدن ساقه، گل را درون آب قرار می‌دهند، اما این گیاه تنها یکی دو روز زنده می‌ماند و سریعاً پژمرده می‌شود. دوم برداشت پیاز و کاشت در باغچه که گروهی دیگر پیاز این گیاه را از خاک خارج کرده و در حیاط منزل خود می‌کارند، اما لاله‌ای که در این شرایط رشد می‌کند هرگز مشابه لاله‌ای که در محیط کوهستانی پرورش می‌یابد، نخواهد بود. این غارت منابع طبیعی و اقدامی غیرعلمی تلقی می‌شود.

توکلی تصریح کرد: گونه زرد لاله واژگون بسیار کمیاب‌تر از نوع قرمز آن بوده و تخریب آن به‌ویژه در دالانی الیگودرز، تهدید جدی برای بقای این گیاه محسوب می‌شود.

عوامل تهدیدکننده و بحران زیست‌محیطی

این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان بیان کرد: در بخش کوهرنگ، واقع در مرز استان لرستان و چهارمحال و بختیاری، علاوه بر عامل انسانی، عوامل طبیعی نیز موجب تخریب این گونه شده‌اند.

وی گفت: طی دو تا سه سال اخیر، نوعی آفت روی ساقه لاله‌های واژگون طغیان کرده است که حدود ۳۰ درصد از ساقه‌ها و گل‌ها را از بین برده و به شدت خسارت وارد کرده است.

راهکارهای حفظ زیستگاه لاله واژگون

توکلی با تاکید بر اینکه ارزش گردشگری این گونه باید حفظ شود اظهار داشت: مردم باید در زیستگاه طبیعی از زیبایی این گل لذت ببرند و عکس بگیرند، نه اینکه آن را بچینند و نابود کنند.

وی به لزوم فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی عمومی تاکید کرد و افزود: فرهنگ‌سازی ضروری است تا مردم از چیدن گل و برداشت پیاز آن خودداری کنند.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان عنوان کرد: شناسایی و کنترل آفت این گیاه یکی از اولویت‌های پژوهشگران است و به‌طور جدی در حال بررسی راهکارهای مهار آن هستند.

وی بیان کرد: قوانین سختگیرانه‌ای باید علیه کسانی که اقدام به برداشت پیاز این گیاه می‌کنند، اجرا شود چون این اقدام از ضروریات حفاظت از منابع طبیعی است.

اهمیت حفظ گونه ارزشمند لاله واژگون

توکلی نصب تابلوهای هشداردهنده در رویشگاه‌های اصلی لاله واژگون را برای آگاه‌سازی مردم ضروری دانست و گفت: لاله واژگون، گوهری ارزشمند در طبیعت زاگرس است که امروزه با تهدیدهای جدی مواجه شده است و برداشت غیرمسئولانه و تخریب زیستگاه آن، این گیاه را در معرض نابودی قرار داده است.

وی حفاظت از لاله واژگون را وظیفه‌ای همگانی دانست و تصریح کرد: با توجه به عمر کوتاه این گل، که از آغاز بهار تا اوایل اردیبهشت ادامه دارد، ضروری است که در فصل رویش، اقدامات حفاظتی و آموزش عمومی به‌طور گسترده انجام شود تا بتوان این گونه ارزشمند را برای نسل‌های آینده حفظ کرد.

بهروز دریکوند معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «سفیرافلاک» اظهار داشت: لاله‌های واژگون در برخی از استان‌ها از جمله ارتفاعات استان لرستان رویش دارند.

وی در رابطه با تخریب لاله‌های واژگون از سوی برخی افراد افزود: اخیراً کلیپی در فضای مجازی پخش شد که در آن برخی افراد اقدام به کندن لاله‌های واژگون می‌کردند که باید گفت این فیلم مربوط به استان لرستان نبود و در استان ما تخریب کمتری صورت می‌گیرد.

معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان عنوان کرد: خوشبختانه کسانی که به ارتفاعات صعود و از لاله‌های واژگون دیدن می‌کنند عمدتاً کوهنورد، طبیعت دوست و فعال زیست‌محیطی هستند و تخریب کمتری صورت می‌گیرد و درصورت مشاهده به نیروهای مناطق حفاظت شده اطلاع می‌دهند.

وی بیان کرد: جهت حفاظت لاله واژگون، این گیاه نادر، از مردم درخواست داریم وقتی به طبیعت می‌روند همان لحظه از زیبایی‌های طبیعت بهره ببرند نه اینکه با کندن گیاهان زینتی و برداشت بی‌ رویه، گیاهان دارویی، طبیعت را تخریب کنند.

انتهای پیام/