توجه به سد سازی در لرستان بر خلاف عدالت و مصالح اجتماعی است

همای سعادت آنلاین-یادداشت- همانطور که میدانید ساختن سد ذاتا بد نیست، اما تنها راه حلِ برون رفت از بحران کم آبی هم نیست. همیشه ساده‌ترین راه حل، رسیدن به نتیجه بهتر را تضمین نمی‌کند زیرا عملیات سدسازی از جمله پروژه‌هایی است که همواره با آثار مخرب و زیانبار متعدد از جمله تخریب گسترده و تهدید محیط‌ زیست توأم بوده است.سدها منافع زیادی دارند و می توانند داشته باشند، ولی در این شرایط آب هوایی که تبخیرها پنج برابر بارندگی هاست، عقلانی به نظر نمیرسد و کارشناسان و محققان همواره نسبت به پیامدهای نامطلوب سدسازی بی‌رویه بر محیط‌ زیست هشدارها داده اند. عملیات سدسازی از جمله پروژه‌هایی است که همواره با آثار مخرب و زیانبار متعدد از جمله تخریب گسترده و تهدید محیط‌ زیست توأم بوده است. به عنوان مثال سدسازی های افراطی  موجب نابودی وسیع درختان جنگلی و تخریب هزاران هکتار مرتع و زمین مرغوب کشاورزی شده است که همین مساله باعث شده علاقمندان به طبیعت و محیط ‌زیست، پیوسته نسبت به پیامدهای نامطلوب سدسازی هشدار دهند

از دیگر آثار مخرب سدسازی آن است که در بسیاری از موارد سد سازی آب جدیدی استحصال نمی کند، بلکه آب را از یک منطقه گرفته و در منطقه ای دیگر ذخیره می کند؛ یعنی با آبادی یک جا ممکن است خرابی محل دیگری را به ارمغان آورد. افزون بر این معمولاً احداث سد در شرایط موجود مناطق خشک و نیمه خشک موجب تلف شدن حجم زیادی از آب بوسیله تبخیر می گردد. بویژه اینکه برخی سدها بدلیل نداشتن شبکه های آبیاری و زهکشی سال ها بصورت حوضچه تبخیر عمل می نمایند و تا به مرحله بهره برداری برسند بخش زیادی از مخازن آنها توسط رسوب پر می شود.اکنون باتوجه به شرایط اقلیمی، توپوگرافی کوهستانی، شیب بالا و آب و هوا در استان لرستان و سیل زا بودن ، تنها راه مقابله با فرسایش و جلوگیری از انتقال خاک به عنوان رسوب، انجام عملیات آبخیزداری است که به نظر میرسد در این بخش، لرستان باید یکی از پیشگامان اجرای عملیات آبخیزداری در کشور محسوب شود.عوامل طبیعی و انسانی و فعالیت‌های عمرانی در اراضی ناهموار زراعی باعث شده است نرخ فرسایش خاک و تولید رسوب در استان لرستان به مراتب از متوسط کشوری بالاتر باشد که این موارد موجب جاری شدن سیل در بارندگی ها و تخریب مزارع شود.اگر ما می توانستیم به جای صرف هزینه های سرسام آور سدسازی فقط فرهنگ استفاده از آب را برای کشاورزان آموزش دهیم و روش های نوین آبیاری را در کشور فراگیر می کردیم، الان نیاز نبود با مصرف بی رویه منابع زیر زمینی توسط کشاورزان سدسازی با این حجم انجام شود.

با توجه به آثار مخرب سدسازی و تجارب کشورهای مختلف در تخریب سدها به خاطر مسائل زیست محیطی، به نظر می رسد ارزانترین، بهترین و موثرترین گزینه برای جایگزینی سد، اجرای طرح های آبخیزداری و احداث منابع آبی کوچک است.حال جای این سوال مطرح است که آیا آبخیزداری که گزینه ای ارزانتر، موثرتر و بهتر برای تأمین آب نسبت به طرح هایی مثل سدسازی و انتقال آب است نباید مورد توجه قرار بگیرد  به خصوص اینکه اجرای این طرح ها تطابق بیشتری با توزیع امکانات و عدالت اجتماعی دارد. متأسفانه در طی سال های اخیر، به جای اینکه اصل بر یافتن گزینه ای مناسب و اقتصادی برای تأمین آب باشد، اصل بر طرح های بسیار گران، هزینه بر و بسیار مخرب مثل سد سازی یا انتقال آب بوده است که این مساله مسلما بر خلاف عدالت و مصالح اجتماعی است.جایگزین کردن روش دیگری به جای سد سازی اگر به ظاهر سخت باشد، اما به یقین از سدسازی بهتر خواهد بود.

پروژه‌های آبخیزداری در افزایش ذخیره آب و جلوگیری از افت سطح آب‌های زیرزمینی موثر است زیرا به گفته کارشناسان، اجرای پروژه‌های آبخیزداری در تغذیه سفره‌های زیر زمینی، بهبود اشتغال، ارتقای سطح درآمد روستاییان و آبخیزنشینان و بالا بردن ارزش تفرجگاهی مناطق تحت پوشش نیز موثر خواهد بود

سید محمد موسویان-خبرنگار شهرستان ازنا

انتهای پیام/