روز «مباهله» چه روزی است؟

به گزارش همای سعادت، «مباهله» اساسا از «بَهل» به معنی رهاکردن و برداشتن قید و بند از چیزی است، اما مباهله به معنای لعنت کردن یکدیگر و نفرین کردن است.

شرح اجمالی واقعه «مباهله»

مباهله پیامبر (ص) با مسیحیان نجران، در روز ۲۴ ذی الحجه سال دهم هجری روی داد. رسول اکرم (ص) در نامه‌ای مسیحیان نجران را به آئین اسلام دعوت کردند، اما مردم نجران حاضر به پذیرفتن اسلام نبودند، به همین دلیل گروهی از مسیحیان نجران همراه با چند تن از علما و اسقف هایشان از جمله «عاقب» و «سید» برای تحقیق پیرامون حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و گفتگو و مناظره با ایشان به مدینه آمدند.

آنها به خدمت پیغمبر رسیدند و مباحثه را آغاز کردند و در صحبت‌های خود حضرت عیسی (ع) را پسر خدا معرفی کردند و دلیلشان همان تولد حضرت عیسی بدون پدر بود. خداوند در جواب آنها اظهار می‌دارد که داستان عیسی نزد خداوند مانند داستان آدم است که وی را از خاک آفرید، یعنی اگر حضرت عیسی پدر نداشت آدم هم پدر و مادر نداشت و اگر بنا باشد به این دلیل حضرت عیسی را پسر خدا بدانند، باید در مورد حضرت آدم هم چنین اعتقادی داشته باشند، بلکه آدم اولی است، در حالی که هر دو نفر مخلوق خداوند هستند و خدا با قدرت خود آنها را به طور غیر معمول آفریده است.

وفد نجران این جواب را که حقیقتاً مستدل و منطقی بود نپذیرفتند و بنابراین پیغمبر (ص) به فرمان خداوند، آنها را به «مباهله» دعوت کردند. به این صورت که مسیحیان نجران، نزدیکان خود از جمله فرزندان، زنان و جانهایشان را بخوانند و اینها هم چنین کنند و روبروی هم قرار بگیرند و هر دو گروه دست به دعا بردارند و در پیشگاه خدا با گریه و زاری، طرف دیگر را نفرین کنند و به دروغگویان لعنت بفرستند.

هنگامی که پیغمبر آنها را به مباهله دعوت کردند و آنها اطمینان خاطر و ثبات قدم پیامبر (ص) را دیدند از وی یک شب زمان خواستند تا در این مورد بیندیشند. سپس به قرارگاه خود برگشتند و درباره پیشنهاد پیامبر (ص) با هم مشورت کردند. اسقف بزرگ آنها گفت: فردا بنگرید در صورتی که محمد (ص) با نزدیکان و خانواده خود برای مباهله آمد، از مباهله با وی خودداری کنید، اما اگر با اصحاب خود آمد با وی مباهله کنید.

پیامبر (ص) در روز ۲۴ ذی الحجه قبل از مباهله، عبا بر دُوش مبارک گرفت و حضرت امیرالمؤمنین، فاطمه و حَسَن و حسین عَلیهمُ السلام را زیر عبای خود قرار دادند و گفتند: پروردگارا هر پیغمبرى را اهل بیتى بوده است که نزدیکترین خلق بوده اند به او، خداوندا اینها اهل بیت من هستند پس از ایشان برطرف کن شک و گناه را و پاک کن ایشان را پاک کردنى. پس جبرئیل نازل شد و آیه تطهیر در شأن ایشان آورد. سپس حضرت رسول (ص) آن چهار بزرگوار را برای مباهله برد، نگاه نصارى بر ایشان افتاد و حقّیّت آن حضرت و آثار نزول عذاب مشاهده کردند و چون جُرأت مُباهله نداشتند، استدعاى صلح و قبول جزیه کردند و در این روز حضرت امیرالمؤمنین (ع) هم در حال رکوع انگشترى خود را به سائل دادند و آیه اِنَّما وَلِیُّکُمُ اللّهُ در شأن ایشان نازل شد.

«مباهله» در قرآن

فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ

پس هر که با تو، پس از علم و دانشی که به تو رسیده است، در مورد او (عیسی) به ستیز و محاجّه برخیزد (و از قبول حقّ شانه خالی کند) بگو: بیائید پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و خودمان را (کسی که به منزله خودمان است) و خودتان را بخوانیم، بعد (به درگاه خدا) مباهله و زاری کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.

واژۀ «نَبتَهل» از ریشه «ابتهال» به معنای بازکردن دست‌ها و آرنج‌ها برای دعا به سوی آسمان است. این آیه، به آیه مباهله معروف شد. مباهله، یعنی توجّه و تضرّع دو گروه مخالف یکدیگر، به درگاه خدا و تقاضای لعنت و هلاکت برای طرف مقابل که از نظر وی اهل باطل است.

اعمال و نماز روز «مباهله»

علاوه بر استحباب غسل و روزه در روز ۲۴ ذی الحجه، خواندن نماز هم سفارش شده است؛ به این صورت که نزدیک زوال غسل کند و دو رکعت نماز بگذارد و در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحید، آیه الکرسی و سوره قدر، هر کدام را ده بار بخواند.همچنین خواندن دعاى مباهله که شبیه به دعاى سحرهاى ماه رمضان است در مفاتیح الجنان ذکر شده است.

بعد از قرائت دعای مذکور، خواندن دو رکعت نماز و ۷۰ بار استغفار با شروع اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ العالَمین، صدقه دادن به جهت تأسی به حضرت امیرالمؤمنین (ع)، زیارت کردن امام علی (ع) و خواندن زیارت جامعه در این روز مباهله توصیه شده است.

انتهای پیام/