بررسی تاریخچه “گرمابه های سنتی” در خرم آباد

به گزارش همای سعادت،نشست تخصصی تاریخ به کوشش بنیاد ایران‌ شناسی شعبه لرستان با همکاری شهرداری خرم آباد، معاونت فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی خرم آباد،معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی لرستان ، انجمن خرم‌آباد رویش دوباره (خِرَد) و مرکز لرستان‌شناسی دانشگاه لرستان با سخنرانی اقدس کشوری دبیر تاریخ دبیرستان های خرم آباد و مورخین،استادان و دوستداران و علاقه مندان به تاریخ با موضوع بررسی تاریخچه گرمابه های سنتی در خرم آباد در تالار گردهمایی شهرداری مرکزی خرم‌آباد برگزار شد.

مجتبی رومانی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی شعبه لرستان با اشاره به اینکه در ایران و در آیین های میترائیسم، مزدیسنا و زرتشت و همچنین دین مبین اسلام به کرات به پاکیزگی جسم و روح تأکید داشته‌اند،اظهار کرد: در سراسر قلمرو ایران زمین گرمابه ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند و گرمابه ‌های ایرانی بسیار هوشمندانه ساخته می‌شدند، در طراحی ساختمان گرمابه ‌ها با ایجاد راهرویی پیچ‌درپیچ در حدفاصل دهلیز و ورودی گرمابه با تعدیل تفاوت دمای سرد بیرون و دمای گرم داخل، مانع از سرماخوردن مراجعان می‌شدند.

وی افزود:در گذشته گرمابه ‌های عمومی، تنها محلی برای شستشو نبودند، یک‌ جور مکان عمومی برای بعضی گردهمایی‌های خانوادگی و محلی هم بودند، مثل گرمابه ‌های عروسی و دامادی. در مقابل خوشی‌ها و جشن‌ها، گرمابه ‌ها در تاریخ گاهی محل اعدام و ترور نیز بوده‌اند که می توان به قتل امیرکبیر در گرمابه فین کاشان اشاره کرد.

در ادامه این نشست اقدس کشوری، دبیر تاریخ دبیرستان های خرم آباد با تأکید بر اینکه گرمابه در طول تاریخ از جهت سلامتی وپاکیزگی ونیز فعالیتهای اجتماعی،فرهنگی،جایگاه خاص خود را داشته است.اظهار داشت: هرچند رعایت نظافت در اروپای قرون وسطی چندان اهمیتی نداشت اما در ایران باستان به دلیل شستشووپاکیزگی از زمان جمشید پیشدادی تا هخامنشیان گرمابه وجود داشته و پس از اسلام وسپس در دوره سلجوقی معماری گرمابه در کنار دیگر بناهای عام المنفعه از اهمیت ویژه ای برخورداربود.

وی افزود:در دوره صفوی گرمابه های مثل حمام گنجعلی خان و حمام شیخ بهایی از نظر معماری بی نظیربودند، درادبیات قاجاری ویژگی یک گرمابه خوب، بزرگ زیبا با آبهای تازه است، این گرمابه ها معمولا دارای خزینه بودند. بحث حمام دوش دردوره پهلوی اول مطرح می شود.

کشوری در ادامه تصریح کرد:در خرم آبادمعماری حمام گپ(بزرگ)که در عهد صفوی ساخته شده،از لحاظ موقعیت ووسعت واعتبار اجتماعی از دیگر گرمابه های شهر متمایز بوده است.در بافت قدیمی خرم آباد، گرمابه های دیگری از جمله حمام والی،گرمابه باشی،گرمابه حاج اسدالله.(حاج اسه اله)،گرمابه آغا مریم،گرمابه یهودیها،گرمابه حاج محمدرحیم وجود داشته است که همگی دارای خزینه بودند.وبدلیل بهداشتی نبودن آنها در سال ۱۳۱۸به دستور شهرداری خرم آباد تمام مالکین ومستاجرین گرمابه هاموظف می شوند، که آنهارا به دوش تبدیل کنند.پس از آن ساختن گرمابه های خانگی رواج پیدا می کند که اولین حمام خانگی توسط مرحوم حاج آقا روح الله کمالوند ساخته می شود.

یادآور می شود نشست تخصصی تاریخ بنیاد ایران‌شناسی شعبه لرستان هر دو هفته یکبار در روز چهارشنبه رأس ساعت ۱۷ در سالن جلسات شهرداری مرکزی خرم آباد برگزار و ریاست این کارگروه به عهده سعادت خودگو مورخ ، نویسنده و پژوهشگر حوزه تاریخ و به دبیری آقای علی اکبر پویا فعال اجتماعی و فرهنگی است.

انتهای پیام/