دهم اردیبهشت روز ملی خلیج فارس

به گزارش همای سعادت، دهم اردیبهشت در تاریخ ایران روز مهمی است؛ روزی که یادآور از خودگذشتگی‌های ملت سرافراز ایران و فرار اشغالگران متجاوز پرتغالی بعد از ۱۱۷ سال تسلط جابرانه بر سواحل جنوبی کشور (۲۱ آوریل ۱۶۲۲ میلادی) در پی رشادت‌های سپاه ایران به رهبری امیرالامرای فارس (امام قلی‌خان) است.

شاه عباس صفوی در این روز، سال ۱۶۲۱ میلادی توانست هرمز را از چنگ پرتغالی‌ها درآورد تا همیشه به خاطر این اقدامش از او به نیکی یاد شود.

خلیج تا ابد فارس پس از خلیج مکزیک و خلیج هادسون، سومین خلیج بزرگ جهان است که به خاطر موقعیت جغرافیایی خود در تاریخ همواره نامش بر سر زبان‌ها بوده است و مردم تمام جهان آن را با نام خلیج فارس یا دریای پارس می‌شناسند. قدیمی‌ترین اسناد موجود درباره خلیج فارس به کتاب‌های باقیمانده از یونان باستان برمی گردد.

یونانی‌ها و مورخانشان در این کتاب‌ها با نام پرسیکوس سینوس که به معنی خلیج فارس است از این آبراهه یاد می‌کنند و تکرار همین نام باعث می‌شود که بسیاری از نقشه‌های باقیمانده از اروپائیان قرن‌ها بعد نیز با همین نام از خلیج فارس یاد کنند.

انگلیسی زبان‌ها نیز این منطقه جغرافیایی خاص را PERSIAN GULF می‌خوانند که در واقع ترجمه ساده‌ای از نام خلیج فارس است و نقشه‌های بیشماری که از ملوانان و جغرافی دانان انگلیسی قرون ۱۶ و ۱۷ میلادی باقیمانده است، اسناد غیر قابل انکار این حقیقت تاریخی است. ابوعلی احمدبن عمر معروف به ابن رسته در کتاب الاعلاق النفیسه که در سال ۲۹۰ هجری به رشته تالیف درآورده، نوشته است: «اما از دریای هند خلیجی بیرون می‌آید به سمت سرزمین فارس که آن را «خلیج‌فارس» می‌نامند»؛ محمد عبدالکریم صبحی نیز در کتاب «علم الخرائط» در نقشه‌هایی که با ترجمه عربی نقل کرده است، دریای جنوب ایران را «الخلیج‌الفارسی» و «بحر فارس» نامیده است.

استعمارگر پیر پس از ملی شدن صنعت نفت و خلع ید از شرکت‌های انگلیسی و قطع روابط ایران و انگلیس ابتدا نماینده سیاسی انگلیسی مقیم بحرین از سال ۱۳۲۹ (۱۹۵۰ م.) عبارت ساحل عربی را برای منطقهٔ جغرافیایی بخش جنوبی خلیج فارس که متعلق به عرب‌های تحت‌الحمایه انگلیس بود مرسوم ساخت و سپس به مرور کلمه خلیج عربی را جایگزین آن ساخت و سپس این نام را به کل خلیج فارس تعمیم داد.

این در حالی است که تا اوایل دهه ۱۹۶۰ درباره نام خلیج فارس هیچ گونه بحث و جدلی در میان نبوده است و در تمام منابع اروپایی و آسیایی و امریکایی، دانشنامه‌ها و نقشه‌های جغرافیایی این کشورها، خلیج فارس در تمام زبان‌ها به همین نام یاد شده است.

اصطلاح «خلیج ع رب ی» برای نخستین بار در دوره تحت قیمومت شیخ نشین‌های خلیج فارس از سوی کارگزاران انگلیس و به ویژه از طرف یکی از نمایندگان سیاسی انگلیس مقیم در خلیج فارس به نام رودریک اوون در کتابی به نام حباب‌های طلایی در خلیج ع رب‌ی در سال ۱۹۵۸ نوشت که «من در تمام کتب و نقشه‌های جغرافیایی نامی غیر از خلیج فارس ندیده بودم ولی در چند سال اقامت در سواحل خلیج فارس (بحرین) متوجه شدم که ساکنان ساحل عرب هستند پس باید این خلیج را ع رب‌ی بنامیم».

همچنین در سال‌های اخیر کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس و در صدر آنها کشور عربستان به همراه اربابان غربی شان سعی و تلاش فراوانی در تحریف نام خلیج فارس داشته‌اند تا از این تغییر نام اعتباری برای خود بیافرینند و این آبراه استراتژیک جهان را به نام خود درآورند که هرگز موفق نشدند.

کاوش‌های باستان‌شناسی در شهر‌های ساحلی خلیج فارس، فرهنگ، هنر و اقتصاد ایرانیان را در گذشته‌های دور بر ما روشن می‌کند. این تمدن در شمال و جنوب خلیج فارس ریشه داشته و ساکنان کنونی همه بخش‌ها و کرانه و پس کرانه‌های خلیج فارس وامدار و میراث‌دار فرهنگ و تمدن ایرانی هستند.

باستان‌شناسان در جای جای خلیج‌فارس هرچه بیشتر این کرانه‌ها را کاوش کنند، یادگار‌های بیشتری از تمدن و فرهنگ و هنر ایرانی در آن خواهند یافت.

از منظر سیاسی نیز کرانه و پس‌کرانه این دریا در شمال و جنوب و شرق و غرب از سده‌های پیش از میلاد مسیح در اختیار ایرانیان بوده است و کاوش‌های باستان‌شناسی در شهر‌های گوناگون در همه کرانه و پس‌کرانه‌های خلیج فارس در شمال و جنوب و شرق و غرب گواه این نظریه است.

خلیج همیشه فارس و سواحل آن به دلیل داشتن معادن سرشار از نفت و اینکه مسیر انتقال نفت کشورهایی، چون کویت، عربستان و امارات متحده عربی است، منطقه‌ای مهم و استراژیک با شمار می‌آید که بندر‌های مهمی از جمله بندر شارجه، دوبی، ابوظبی و بندر عباس در حاشیه آن قرار دارند.

مساحت خلیج فارس ۲۳۷٬۴۷۳ کیلومتر مربع، طول آن حدود ۹۰۰ کیلومتر و عرض متوسط آن ۲۵۰ کیلومتر است که از شرق از طریق تنگهٔ هرمز و دریای عمان به اقیانوس هند و دریای عرب راه دارد و از غرب به دلتای رودخانهٔ اروندرود، که حاصل پیوند دو رودخانهٔ دجله و فرات و پیوستن رود کارون به آن است، ختم می‌شود.

انتهای پیام/