غفلت از امر به معروف و نهی از منکر، زمینه ساز پسرفت فرهنگی جامعه

امر به معروف و نهی از منکر، یکی از مهمترین واجباتی است که در دین اسلام بسیار بر آن تاکید شده است. بیان مکرر این فریضه در آیات و روایات، حاکی از جایگاه والای آن در جامعه است و توجه به آن ها، قدم های ما را در انجام این فریضه ی مهم، استوارتر می کند، برای نمونه، امام باقر (ع) در مستدرک الوسایل و مستنبط المسائل ج ۱۲، ص ۱۸۱ می فرماید:امر به معروف و نهی از منکر، دو مخلوق از مخلوقات خدای عزوجل هستند، پس کسی که آن ها را یاری کند، خدا او را عزیز کند و کسی که آن ها را یاری نکند، خدا او را یاری نخواهد کرد.

همای سعادت آنلاین ، یادداشت: فاطمه شاه کرمی_ در دنیای امروز، روابط بین انسان ها به روش های مختلف و متعدد مجازی و واقعی صورت می پذیرد و ذات اجتماعی بودن انسان و گسترش ارتباطات و فضای مجازی، در افزایش برقراری این روابط، بسیار موثر بوده است. در جامعه ی امروز، افراد به گونه ای بار آمده اند که تمایل دارند آزادانه زندگی کنند و از شنیدن کمترین نصیحت و تذکر، به تنگ می آیند و تمایل چندانی به پند و نصیحت و امر و نهی نشان نمی دهند.

هر یک از ما، روزانه اخبار متعددی از بروز قتل های فجیع و دیگر آسیب های اجتماعی می شنویم و متاثر می شویم. اینکه بروز این آسیب های اجتماعی، منشا روانی و روانشناسی و… دارند یا خیر و همچنین بررسی علت آن ها، باید در مبحثی جداگانه مطرح شود. هدف از این مطلب، اشاره به پایین بودن آستانه ی تحمل عاملان این آسیب ها است که احیانا تاب و تحمل شنیدن امر به معروف و نهی از منکر را هم ندارند و همین موضوع، دیگران را هم از انجام این فریضه ی مهم، گریزان می کند. البته، وجود دستگاههای نظارتی، قضایی و قانونی هم در این میان، بازدارنده است و می توانند کنترل کننده باشند که این خود، نمود عملی اجرای امر به معروف و نهی از منکر است.

همانطور که می دانیم، انجام فریضه ی امر به معروف و نهی از منکر، بر عهده ی فرد یا قشر خاصی نیست و همه باید در برابر آن، احساس مسئولیت کنیم و با در نظر گرفتن تمام شرایط این فریضه، از جمله مراحل و مراتب امر به معروف و نهی از منکر، امر و نهی زبانی، امر و نهی عملی، شناخت معروف ها و منکر ها، احتمال تاثیر، ضرر و زیان نداشتن و…، آن را انجام دهیم تا از بروز حوادث احتمالی جلوگیری شود و ارزش های اجتماعی هم احیا شوند.

حال که صحبت از ارزش های اجتماعی شد، بد نیست گریزی هم به مقوله ی بسیار مهم فرهنگ بزنیم. در تعریفی، فرهنگ را، شیوه ی زندگی، ارزش ها، عادات و رسوم و… بیان کرده اند. حال، شرایطی را در نظر بگیرید که فرد یا گروهی در جامعه، در پی مقاصدی باشند که نه تنها منافع عمومی را به خطر می اندازد و بلکه زمینه ارتکاب بیش از پیش آن را هم فراهم می کنند و دیگران را هم برای انجام آن، جَری تر می کنند، در این شرایط اگر دیگر افراد، گروه ها، سازمان ها و… نسبت به آن، بی اهمیت باشند و به سادگی از کنار آن عبور کنند، آیا نتیجه ای جز از بین رفتنِ آن ارزش و در نتیجه تهدید فرهنگ جامعه، خواهد داشت؟
عکس این شرایط هم ممکن است اتفاق بیفتد که فرد یا گروهی، سعی در احیای ارزش ها و باورهای اجتماعی دارند و با این کار، می خواهند به پیشرفت و توسعه و احیای فرهنگ جامعه کمک کنند، در این صورت هم باید برای پاسداشت آن عمل خیرخواهانه و عاملان آن، به روش های مختلف فرهنگی و اجتماعی اقدام کرد و مهر تایید بر آن زد تا همگان هم نسبت به انجام آن، تشویق شوند و این زنجیره ادامه پیدا کند و نتیجه اش را در عمل مشاهده کرد.

در این میان، نقش رسانه ها و مخصوصا رسانه ی ملی، بسیار پراهمیت است، چرا که رسانه ها، خود ابزار تبلیغ و فرهنگسازی هستند و نباید نسبت به این مهم، بی اهمیت باشند و باید با تولید برنامه های پرمحتوا و موثر فرهنگی و البته متناسب با جامعه ی امروزی و همچنین گسترش فرهنگ نقدپذیری و احترام به حقوق دیگران، به رشد فرهنگ جامعه کمک کنند.

قابل تاکید است که غفلت از امر به معروف و نهی از منکر، موجب پسرفت فرهنگی جامعه می شود و نتایج زیانبارش، گریبانگیر همه خواهد شد.

انتهای پیام/