ثبت جهانی خرم آباد در ایستگاه پایانی

یادداشت- همای سعادت-“دره خرم‌آباد ” به عنوان یکی از نخستین سکونت گاه‌های بشر دارای قدمتی بیش از ۵۴ هزار سال بوده و به همین منظور باستان‌ شناسان اسرار شگفت انگیزی از سکونت نخستین انسان‌های هوشمندی را مطرح کنند که از آن جا راهی اروپا شده اند.وجود آثار باستانی و ابنیه های تاریخی از جمله پل ها و غارهای تاریخی متعدد از جمله “کلدر”، “کنجی” و “پاسنگر” گواهی بر این ادعاست.

بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته در دره خرم‌آباد در سال ۲۰۰۹ میلادی توسط هیاتی ایرانی – اسپانیایی شواهدی از دوران پاینه سنگی در این دره کشف شده که نشان از یک تاریخ دیرینه و کم نظیر است.با این پیشینه تاریخی حالا میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری با فراهم کردن مقدمات لازم،گام های نهایی را برای ثبت جهانی این دره برداشته و قرار است.ارزیابان یونسکو هفدهم شهریورماه برای بررسی اقدامات صورت گرفته در راستای رفع موانع پیش روی ثبت این آثار به استان سفر می کنند.

ثبت جهانی دره خرم‌آباد در حال حاضر بعنوان سهمیه ایران برای طرح در کمیته میراث جهانی برای سال آینده در کشور بلغارستان به شمار می رود و در مجموع هفت غار و پناهگاه صخره‌ای، مجموعه فلک الافلاک شامل سه پل “شکسته، گپ و حاجی” همچنین باغ گلستان به مساحت ۴۱۴ هکتار و بیش از یکهزار و ۶۰۰ هکتار با حرایم اطراف، پرونده ثبت جهانی دره خرم آباد را شامل می شود.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی لرستان در دل این پرونده یک شهر، ۲ روستای شمالی و جنوبی، رودخانه خرم آباد، قلعه تاریخی فلک الافلاک، سه پل تاریخی مهم “گپ، شکسته و حاجی” و بخشی از فرهنگ، آیین و سنت های استان نهفته هستند و همچنین آیین “گل مالی” روز عاشورا یکی از پیوست های مهم فرهنگی ثبت این آثار است که هرساله در حریم قلعه فلک الافلاک برگزار می شود.

از آنجا که ثبت آثار تاریخی در یونسکو فواید و مزیت های پرشماری دارد رقابت شدید و رایزنی‌های متعددی از سوی کشورها برای ثبت آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو وجود داشته و کشورها حاضرند هزینه سنگینی برای این ثبت بپردازند.جلوگیری از تخریب و حفاظت از آن، اعطای کمک های مالی، حفاظتی و اطلاعاتی برای حفاظت از اثر ثبت شده از جمله نتایج ثبت جهانی آثار در فهرست جهانی یونسکو به شمار می رود به گونه ای که اگر آثار ثبت جهانی شوند ، این آثار به صورت اتوماتیک وار به لیست مقاصد گردشگری داخلی و بین المللی افزوده شده و ورود گردشگر می تواند فواید مالی زیادی را برای مقاصد گردشگری داشته باشد که دره خرم آباد نیز از این قاعده مستثنی نیست.به دلیل رقابت شدید میان کشو ها برای ثبت جهانی آثار تاریخی،یونسکو محدودیت هایی را برای این ثبت ها در نظر گرفته است و هر کشور سالانه امکان نامزدی و معرفی تنها یک اثر را دارد و جمهوری اسلامی ایران نیز برای ثبت جهانی آثارش ، امسال دره خرم آباد را پیشنهاد داده است .

ایران برای اولین بار در سال ۱۳۵۸ موفق به ثبت جهانی آثار تاریخی اش شده و در این سال میدان نقش جهان، پرسپولیس و چغازنبیل در فهرست آثار جهانی یونسکو به ثبت رسید.روند ثبت جهانی آثار تاریخی ایران با وقفه ای ۲۴ ساله مجددا از سوی دولت اصلاحات از سر گرفته شد و پس از اینکه به دلیل وقوع جنگ تحمیلی هشت ساله و تبعات آن و نیز نبود دغدغه حفاظت از میراث در آن سال ها تا مدت ها اثری از ایران ثبت جهانی نبود در سال ۸۲ و در دولت دوم اصلاحات، تخت سلیمان بعنوان چهارمین اثر ایران تاریخی ایران در فهرست یونسکو ثبت جهانی شد. پس از آن نیز آثار متعددی از ایران ثبت جهانی شده و با داشتن ۲۸ اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی فرهنگی ، ایران از نظر تعداد کل آثار ثبت‌شده در رتبه دهم، از نظر آثار فرهنگی با ۲۶ اثر ثبت‌شده در رده نهم و از نظر آثار طبیعی با ۲ اثر ثبت‌شده در رتبه یازدهم دنیا قرار دارد .

بر اساس آنچه حسن پور مدیرکل میراث فرهنگی لرستان مورد اشاره قرار داده است در ۲۸ اثر ثبت شده ایران در یونسکو حتی یک اثر پیش از تاریخ پارینه سنگی وجود ندارد و همین موضوع سازمان جهانی یونسکو را متمایل کرده است که آثاری از دوران پارینه سنگی را ثبت جهانی کند به طور قطع به لحاظ کارشناسی پرونده آثار لرستان و از آنجا که تاکنون چندین غار از اقامتگاه‌های انسانی دوره دیرینه سنگی در خرم آباد کشف شده است ، مجموعه آثار تاریخی این شهر در پکیج « دره خرم آباد » ثبت جهانی خواهند شد .

دره خرم آباد از غار کلدر در شمالی ترین نقطه شهر آغاز و به غار یافته در غربی ترین نقطه شهر ختم می شود و این دره به شکل U شکل است که هفت غار و پناهگاه صخره ای، ۳ پل، یک قلعه، یک باغ تاریخی، یک رودخانه و چهار بناء جمعا ۱۷ اثر در این مجموعه وجود دارد که با ثبت جهانی دره خرم آباد به یک باره ۱۷ اثر مرکز استان در لیست یونسکو قرار می گیرد.

با ثبت دره خرم آباد، ۱۷ اثر در نقشه یونسکو قرار می‌گیرد و  یونسکو مبلغ و مروج تبلیغات آثار لرستان می شود تا دره خرم آباد در مقابل چشمان توریست های خارجی قرار گیرد و با این رویداد تاریخی بی نظیر از این پس مردم خرم آباد ارزش‌ های جهانی خود را به رخ دنیا می‌کشند.علاوه بر این شهر خرم آباد از حمایت های بین المللی برخوردار و برای حفظ و صیانت، آثار فرهنگی و تاریخی اش از حمایت های مالی ارزی برخوردار می شود و یونسکو برای پایش ماهانه آثار هزینه می‌کند، علاوه بر این ، با ورود گردشگران خارجی، یک ردیف اعتبار ارزی در یونسکو برای استان لرستان گشوده می‌شود که این موضوع یکی دیگر از مزیت های ثبت جهانی دره خرم آباد به شمار خواهد رفت. در چنین شرایطی یک فرصت بی نظیر و استثنایی برای جهانی شدن خرم آباد ایجاد شده که با ثبت جهانی دره خرم‌آباد و مجموعه تاریخی قلعه فلک‌الافلاک زمینه برای رونق اقتصادی و اشتغالزایی در استان لرستان فراهم خواهد شد.
عباس دارایی

انتهای پیام/